Demokrasi ve Sivil Toplum

Bu oturumda, demokrasinin yerelleşmesi ideasından yola çıkarak yerel demokrasi arayışı tartışmaya açılacak; kapsayıcı kent, kent yurttaşlığı, sosyal ve mekânsal adalet, topluluk güçlen(dir)mesi ve sivil toplum olgularından hareketle teorik bir çerçeve çizilecektir. Vatandaşlığın yeniden tahayyülünden ve ilerici olasılıklarından esinlenilerek kavrama devlet merkezli bir siyasetin kategorileriyle sınırlı olmayan ve böylece politik öznelliği mümkün kılan ele alışlar ekseninde, vatandaşlığı dinamik ve değişken kılmaya aracı olan eleştirel tartışmalara yer verilecektir. Kentsel mekânın bu tartışmalarda nasıl bir rol oynadığı üzerinde durulacak, hem yurttaşlık mücadelelerinin yürütüldüğü hem de yurttaşlık hak ve sorumluluklarının sınırları konusunda kararların verildiği bu mekânda “kent yurttaşlığı” olarak tanımlanan yeni yurttaşlık kurgusunun kapsayıcılığına değinilecektir. Herkes için daha demokratik bir yurttaşlık anlayışının gerçekleşebildiği yaşam alanı ölçeğinde ise toplulukların güçlenmesine alan açabilecek savunuculuk ve dayanışma örüntülerine ilişkin pratik edilmiş sivil toplum deneyimleri paylaşılacaktır.

Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılma referandumu ve ABD’de Donald Trump’ın başkan seçildiği başkanlık seçimi yanlış bilgilere dayalı argümanların havada uçuştuğu kampanya süreçleriyle 2016’ya damgasını vurmuştu. Öyle ki bu yılın sonunda Oxford Sözlüğü olguların kamuoyu algılarını etkilemede duygulardan daha güçsüz olduğu durumu niteleyen “gerçeklik sonrası” (post-truth) kelimesini yılın kelimesi seçti. Olgularla kolektif algılar arasında makas elbette 2016’da bir anda açılmadı. Hatta gerçeklik sonrası olarak nitelenebilecek şartların eskisinden ne kadar farklı olduğu da hâlâ bir tartışma konusu. Kolektif algıların üretimi ve bu üretimde devlet ve medyanın rolü uzun yıllardır farklı teorik çerçeve ve kavramlarla ele alınıyor. Fakat bu “yeni” duruma eşlik eden başka gelişmeler de var. Birçok ülkede kendini görünür kılan kutuplaşma, ana akım siyasal düzenin çöküşü ve popülist siyasi grupların yükselişi, olgular ve algılar arasında açılan makasın tezahürü niteliğinde sonuçlar olarak öne çıkıyor. Parçalanmış farklı gerçeklikler toplumda asgari ölçüde demokratik değerlerin işlemesine imkân veren ortak kanaatleri erozyona uğratıyor.  Öyle ki bu “yeni” durum “Hayır. Dünya düz değildir.” gibi modern dönemde çoğu kişi için apaçık olabilecek bir olgu bildiren cümleye bile siyasi ve aktivist bir katman eklemlenmesine ortam sağlıyor. İnternetin bilgi çöplüğünde yanlış bilgiye karşı doğru bilgiyi dile getirmek artık sadece bireysel bir hassasiyetten öte kurumsal bir çaba gerektiren uğraş. Doğruluk kontrolü (fact-checking) platformları da medya, sivil toplum ve akademi alanlarından bu ihtiyaca kurumsal cevap olarak ortaya çıktı. Neyin doğru olduğunu karar vermedeki pratik sorunların yanında duyguların, hızın ve algoritmaların tanımladığı sosyal medya sahasında bu kurumsal çabaların ne kadar başarılı olduğu ve gelecekte “doğruların” ne kadar önemli olacağı ise büyük bir soru işareti.